Texte

Publius uillam et familiam relinquit.

     Le but de l'enseignement supérieur romain est clair : il s'agit de former les jeunes gens de l'aristocratie romaine ou romanisée à ce qui sera, de par leur naissance, leur mission dans la cité : exercer le pouvoir.

     L'objectif est donc d'acquérir la maîtrise de la langue qui prépare à la maîtrise de sa propre pensée et à celle des âmes. Mais par une sorte de caprice du destin, si la grâce du commandement appartient aux Romains, ce sont les Grecs qui possèdent les secrets de la parole toute puissante. Et tout naturellement, c'est en Grèce qu'un jeune homme va chercher ces secrets.

 

Lisez le texte plusieurs fois.

 

Repérez les phrases et leur construction ainsi que le vocabulaire connu afin, au fur et à mesure de vos relectures, d'aboutir non pas à une traduction précise mais à une compréhension générale du texte : quels sont les personnages principaux ? quelle est l'intrigue principale ?

 

Vous pourrez ensuite confronter votre compréhension générale avec la traduction.

 

1. Heri dominus amicos ad cenam uocauit.

Heri amici ad cenam a domino uocati sunt.

2. Amici  ad  cenam  uocati,  laeto  animo  ad  uillam  uenerunt,  Publium  laudauerunt  quod   iam ualidus adulescens erat magnaque sapientia utebatur, mensas sub horti arboribus ornatas ridentes spectauerunt.

3. Domina enim prima hora ancillas excitauerat eisque imperauerat ut statuas mensasque ornarent.

4. Primum, mensae a ualidis seruis in horto collocatae erant.

5. Postea, statuae mensaeque ab ancillis candidis rosis ornatae erant.

6. Diu dominus amicique eius riserunt locutique sunt.

7. Vniuersi laeti erant. Passeres modo ranaeque clamores molestos ducebant.

8. Passer quidam iratus amicis dicebat : « Quando abituri sunt ? Iam tempus est non stultis tacere dormireque. »

 

(Postero die[1])

 

9. Heri quidem, uniuersi in uilla laeti erant.

10. Sed hodie ad fluminis ripam maesto animo itur.

11. Fluminis ad ripam stant cum Quinto, Quartilla Priscillaque dominus dominaque, uillae serui ancillaeque.

12. Nam nauem spectant quam Publius iam ascendit.

13. Qui, sedecim annos natus[2], a uilla et hoc paruo oppido abit.

14. Alba sunt nauis nigrae uela.

15. Magistri irati uox auditur qui nautas pigros uituperat :

« Pueri, nolite dormire neque puellas spectare, laborate ! »

16. Qui uocati currunt et res in naue collocant.

17. Nauis a ripa uento pellitur.

18. In nauium turba magister nauem regit. Iam altum petit.

19. Publius, quanquam maestus suos et familiam relinquit,

laetus tamen Italiam, Graeciam locaque ubi olim reges regnauerunt petit.

20. Vniuersi ad uillam redeunt.

21. Vbi Quartilla Publii nauem abeuntem uidit, fleuit.

22. Quae, ubi in uillae hortum incedit, ranam uidet iamque ridet.

Questions